Jak zadbać o starą cegłę?

Cegła wraca do łask pod wieloma postaciami. Wiekowe ceglane elewacje coraz częściej są poddawane renowacjom, nawet we wnętrzach zapanowała moda na odsłonięcie tego materiału spod warstwy tynku bądź wykonanie takowych aranżacji w wydzielonej części pomieszczenia. Jeśli ktoś planuje samodzielnie zabrać się za pielęgnację cegły, powinien najpierw zapoznać się z ogólnymi zasadami postępowania z tym najpowszechniejszym niegdyś budulcem.

Czyszczenie muru wystawionego na warunki atmosferyczne

1. W zależności od zachowanego stanu naszej cegły, pierwszą rzeczą, z jaką przyjdzie nam się zmierzyć, jest oczyszczenie lica. Nieważne, czy cegła ujrzała światło dzienne spod zbitego właśnie tynku, czy jest po prostu pokryta brudem atmosferycznym (typowy czarny nalot) – wymaga czyszczenia.
2. Jeśli mamy do czynienia z murem będącym w stałej ekspozycji na warunki atmosferyczne i pragniemy oczyścić naszą ścianę, pierwszą czynnością powinno być zmycie wodą pod ciśnieniem. Można zastosować detergent czyszczący (najskuteczniejsze są środki o kwaśnym odczynie, jednak nie wszędzie możemy je zastosować). Należy przy tym pamiętać o tym, aby przed pokryciem całej ściany preparatem wykonać małą próbę w najmniej widocznym miejscu.
3. Jeśli wszystko przebiegło dobrze i efekt nam się podoba, moczymy ścianę wodą i nakładamy środek.
4. Następnie odczekujemy chwilę i zmywamy całą powierzchnię wodą pod ciśnieniem z zachowaniem ostrożności. Jak w każdym przypadku kontaktu z chemią, chrońcie swoje ciało i wzrok!

Czyszczenie muru po zbiciu starego tynku

1. Inaczej sprawa się ma z cegłą, która została odsłonięta poprzez zbicie starych tynków. W takim wypadku musimy najpierw oczyścić cegłę mechanicznie z pozostałości starych zapraw. Używamy do tego celu szczotek z metalowym włosiem i ręcznie doczyszczamy lico. Po wyszczotkowaniu odkurzamy ścianę. Białymi pozostałościami po zaprawie zajmiemy się później.
2. W tym miejscu ważna uwaga – nigdy nie używamy nadmiernie narzędzi elektrycznych do czyszczenia mechanicznego, nigdy też nie piaskujemy cegły, jeśli zależy nam na naturalnym wyglądzie cegły! Jest to ważna przestroga, którą wielu lekceważy. Po pierwsze, możemy zniszczyć naturalne lico cegły, na którym tak nam zależy. Po drugie, jeśli mur wystawiony jest na warunki atmosferyczne, po uszkodzeniu lica (najtwardszej części cegły) wystawiamy na działanie wilgoci i mrozu miąższ znajdujący się wewnątrz. Jako że jest on chłonny i miększy od lica, podatność tego elementu na erozję jest ogromna. Nie radzę wystawiać go na ekspozycję.
3. Powyższa uwaga odnosi się również do piaskowania. Nie róbcie tego – cegła zostanie bezpowrotnie zniszczona. Jedynym odstępstwem od tej reguły jest zastosowanie piaskarki konserwatorskiej (np. Rotec), jednak to już wyższa szkoła jazdy przeznaczona do zadań z zakresu ochrony zabytków.
4. Kolejnym krokiem po oczyszczeniu lica jest ogląd całego muru i podjęcie decyzji o ewentualnej wymianie uszkodzonych cegieł. Często należy uzupełnić braki bądź uszkodzenia muru poprzez wykucie i ponowne wmurowanie cegieł. Należy przy tym zakupić odpowiedniki wymiarowo oraz wizualnie pasujące do tych, które znajdują się w naszym murze. Pamiętajcie – cegła cegle nierówna. Szukamy cegieł zbliżonych bądź identycznych, następnie wykuwamy uszkodzone elementy, zastępując je nowymi, z uwzględnieniem szerokości spoiny (fugi).
5. W tym miejscu krótka uwaga – do murowania zastosujmy zaprawy dedykowane do starych murów bądź sami sporządźmy takową. Powód? Nie wnikając w szczegóły chemiczno-fizyczne, stare mury są wykonane najczęściej z wykorzystaniem zaprawy na bazie wapna będącego słabym spoiwem. Jeśli zastosujemy do naprawy muru twardą zaprawę cementową (dostępną w gotowych workach w marketach), narażamy naszą ścianę na silne naprężenia pomiędzy tymi materiałami, a w rezultacie na odspojenia bądź nawet pęknięcia.
6. Reasumując, zawsze staramy się zastosować materiał odpowiadający jak najwierniej oryginałowi.
7. Następnym zadaniem będzie uzupełnienie spoiny (fugi). Tutaj należy dobrać odpowiednik zarówno pod względem kolorystycznym, jak i wielkości ziarna piasku zastosowanego do zaprawy. Można skorzystać z gotowych rozwiązań producentów bądź sporządzić samemu w oparciu o odpowiednią recepturę. Ta sama uwaga jak wyżej – ostrożnie z zawartością cementu w zaprawie!
8. Na końcu oczyszczamy nasz mur z resztek zapraw po murowaniu i fugowaniu, stosujemy do tego również szczotki z metalowym włosiem.
9. Następnie pokrywamy całość preparatem do usuwania pozostałości wapiennych (preparat o kwaśnym odczynie) i zmywamy wodą. Po wyschnięciu nasza ściana jest gotowa!

Powyższe wskazówki są tak naprawdę wstępem do zagadnień związanych z pielęgnacją cegły, bowiem na poziomie profesjonalnej troski o ten materiał spotkamy się z szeregiem innych problemów do rozwiązania, które warto powierzyć specjalistom. Niemniej, jeśli pragniecie wykonać samodzielnie prace związane z ekspozycją ceglanego muru, powyższe podstawowe rady sprawnie przeprowadzą Was przez ten proces.